Posiada silny instynkt, by dążyć w kierunku piersi, która jest źródłem pożywienia. Noworodek kieruje się głównie zmysłem węchu, dodatkowo wykorzystując również wzrok, smak, słuch i dotyk. Pozostawiony samemu sobie, we własnym tempie zacznie samodzielnie pełzać po brzuchu matki w poszukiwaniu mleka.

Breast Crawl

“Breast Crawl”, czyli pełzanie w stronę piersi, jest naturalnym procesem, który został opisany po raz pierwszy w 1987 roku przez naukowców z Instytutu Karolinska w Szwecji. Od tamtego czasu badacze przeprowadzili dodatkowe obserwacje, które miały na celu głębszą analizę tego fenomenu. W czterech badaniach przeprowadzonych na przełomie lat 80. i 90. (1) 85% noworodków pozostawionych na brzuchu matki skutecznie samodzielnie odnalazło brodawkę piersi i zaczęło ssać mleko (14% odnalazło brodawkę, lecz potrzebowało pomocy w przystawieniu się i tylko 1 noworodkowi ten proces się nie powiódł). Takie wyniki dały badaczom dowody potwierdzające, że “Breast Crawl” jest wrodzoną umiejętnością wszystkich dzieci, choć czasami może zostać zakłócona przez czynniki zewnętrzne.

Jak to się dzieje, że noworodek tuż po narodzeniu potrafi samodzielnie odnaleźć brodawkę piersi?

Poszukiwanie piersi tuż po narodzeniu jest procesem wrodzonym. Malec nie musi się tego uczyć, tak samo jak nie uczy się ssania czy reagowania odruchem Moro na nagły głośny dźwięk czy gwałtowny ruch. To zmysły, w które noworodek został wyposażony przez naturę, prowadzą go do celu.

Zapach

Węch jest uważany za główny zmysł, który pozwala maluchowi na znalezienie brodawki piersi. Badacze udowodnili, że tuż po porodzie dzieci wolą pierś, która nie została umyta przez matkę przed karmieniem (2).
Brodawka i jej otoczka zawierają gruczoły, które wydzielają olejki nawilżające. Niektórzy badacze twierdzą, że zapach ten ma działanie podobne do działania feromonów i przypomina dziecku smak i zapach płynu owodniowego. Ponadto siara i mleko mają wyjątkowy i bardzo indywidualny zapach, co pozwala maluchom na zidentyfikowanie ich mamy i początkuje proces nawiązywania relacji.

Wzrok

Naukowcy zauważyli, że już w kilka minut po porodzie dzieci preferują biało-czarne zestawienia kolorystyczne i lubią wpatrywać się w ludzkie twarze. Noworodki, które są przystawiane do piersi zbyt szybko po urodzeniu, często wolą przyglądać się twarzy matki i nie wykazują zainteresowania karmieniem, mimo że brodawka jest tuż obok ich ust. Gdy natomiast są kładzione na brzuchu matki z głową między jej piersiami, zarówno matka, jak i dziecko mają szansę na przyglądanie się sobie nawzajem, na poznawanie się i cichy odpoczynek. Noworodek pozostawiony w takiej pozycji zazwyczaj potrzebuje około 15 minut, by odpocząć po porodzie i zacząć wędrówkę w poszukiwaniu mleka. Brodawka i jej otoczka, które pociemniały w czasie ciąży, silnie kontrastują z kolorem skóry matki, co ułatwia znalezienie ich przez malucha.

Smak

Jak zostało wspomniane wyżej, brodawki wydzielają substancje przypominające w smaku płyn owodniowy. Maluch ssie własne palce i piąstki, smakując resztek płynu owodniowego, które zapewniają mu poczucie komfortu. Gdy znajduje się w pobliżu brodawki, czuje smak siary i wydzielin o smaku zbliżonym do płynu owodniowego.
Gdy w przeszłości kobiety rodziły same w domu, często dotykały kanału rodnego i przenosiły resztki płynu owodniowego na swój brzuch i piersi. To dodatkowo wskazywało dziecku drogę do pokarmu. Zapach płynu owodniowego zlewał się z innymi zapachami ciała matki, co stymulowało malucha do poszukiwania piersi.

Słuch

Dzieci tuż po narodzinach wykazują silną reakcję na głos matki, który znają i rozpoznają z czasu płodowego. Spokojny głos mamy zachęcający do wysiłku dodaje maluchowi otuchy i motywuje do dalszej wędrówki. Poza tym, leżąc na piersi mamy, noworodek wsłuchuje się w rytm bicia jej serca, co dodatkowo go uspokaja.

Dotyk

Pozwalając maluchowi na “pełzanie do piersi”, dajemy mu szansę na długotrwały kontakt skóra do skóry, który niesie całą gamę korzyści. Ciepłota ciała matki pozwala regulować temperaturę ciała dziecka. Badania wykazały, że kontakt cielesny wpływa pozytywnie na regulację poziomów cukru u noworodka i pozwala na regulację procesów metabolicznych. Bliskość matki daje poczucie bezpieczeństwa, obniża poziom hormonów stresu i uspokaja. Wzajemny dotyk wpływa pozytywnie na budowanie więzi, a ciało matki zalewa oksytocyna (hormon miłości). Kontakt skóra do skóry ma też pozytywny wpływ na krótko- i długoterminowe powodzenie karmienia piersią.

Jak przebiega proces “Breast Crawl”?

Badania pokazały, że wszystkie noworodki przechodzą te same etapy “Breast Crawl”.

Po położeniu na brzuchu matki przez pierwsze 15 minut dziecko jest mało aktywne – odpoczywa, wpatruje się w mamę i dochodzi do siebie. Po tym czasie zwiększa swoją aktywność, zaczyna ruszać ustami i ssać palce. Szczyt aktywności przypada na około 45 minutę po porodzie. Odruch kroczenia pozwala dziecku na odpychanie się nogami od brzucha matki i przesuwanie się ku górze (stymuluje to również wydalenie łożyska). Z kolei ruchy ramionami i delikatne podnoszenie się (jakby maluch próbował robić pompki) pozwalają mu na ruchy w linii poziomej. Odruch chwytny ułatwia natomiast szukanie brodawki. Dotykanie, masowanie i ssanie piersi matki w poszukiwaniu brodawki stymuluje również wytwarzanie oksytocyny, która wpływa na produkcję prolaktyny odpowiedzialnej za produkcję mleka. Malec wykorzystuje także mięśnie szyi i karku do “podrzucania” główki i poszukiwania brodawki. Wyniki obserwacji pokazują, że noworodki znajdują brodawkę i zaczynają ssać mleka średnio około godzinę po porodzie.

Proces “Breast Crawl” angażuje wszystkie zmysły i jest naturalnym instynktem motywującym dziecko do wielkiego wysiłku w poszukiwaniu pokarmu. Liczne obserwacje pokazały, że optymalny stan aktywności, w którym noworodek poszukuje piersi, przypada na około 45 minutę po porodzie. Po tym czasie aktywność stopniowo spada. Po 150 minutach (2,5 godziny po porodzie) wszystkie obserwowane przez naukowców noworodki już spały. To dowód na to, że ważne jest, by każdy maluch miał szansę na karmienie z piersi podczas tego “złotego okresu” aktywności.

Zalety “Breast Crawl”

Samodzielne szukanie piersi tuż po porodzie niesie wiele korzyści – zarówno dla dziecka, jak i matki:

1. Zwiększa szansę na powodzenie karmienia piersią.
2. Pozwala lepiej regulować temperaturę ciała noworodka tuż po porodzie.
3. Zapewnia emocjonalny komfort noworodkowi, który ponad wszystko chce być blisko mamy.
4. Pozwala na lepszą regulację metabolizmu (m.in. poziomu cukru we krwi) dziecka.
5. Zmniejsza ryzyko krwotoku poporodowego.
6. Ułatwia nawiązywanie bliskiej więzi między matką a dzieckiem.

Czynniki negatywnie wpływające na “Breast Crawl” i jakość pierwszego karmienia piersią

Badacze zaintrygowani fenomenem “Breast Crawl” przeprowadzili kilka badań mających na celu identyfikację czynników wpływających na umiejętność samodzielnego odnalezienia piersi i brodawki przez noworodka, jak również na jego umiejętność poprawnego przystawienia się do piersi. Wyniki tych badań wskazują, że odseparowanie noworodka od matki tuż po porodzie nawet na 20 minut ma negatywny wpływ na powodzenie pierwszego karmienia. Podobnie negatywny wpływ mają niektóre środki przeciwbólowe podawane matkom (głównie opiaty) oraz zbyt szybka kąpiel dziecka.

Dlatego, by pomóc noworodkom w inicjacji pierwszego karmienia, warto pamiętać, aby:

• Przemyśleć wybór środków przeciwbólowych podawanych w czasie porodu.
• Nie myć piersi przed karmieniem.
• Wybrać odpowiednią pozycję do karmienia, która pozwoli na bezpośredni kontakt wzrokowy z dzieckiem.
• Nie przechodzić do innego oddziału/pokoju/łóżka aż do skończenia pierwszego karmienia piersią.
• Nie wycierać/myć dłoni malucha aż do pierwszego karmienia.
• Zapewnić matce i dziecku minimum godzinny kontakt skóra do skóry.
• Opóźnić ważenie, mierzenie, podawanie witaminy K i inne procedury medyczne aż do czasu zakończenia pierwszego karmienia.
• Opóźnić pierwszą kąpiel noworodka do minimum 24 godzin po porodzie.

Warto dowiedzieć się więcej na temat “Breast Crawl” przed wyborem szpitala do porodu. Dobrze jest zdecydować się na takie miejsce, w którym personel medyczny uszanuje wolę pacjentek i to, jak zgodnie z naturą powinny wyglądać pierwsze chwile po narodzeniu się ich dziecka.

Źródła:

• (1) Widström, 1987; Righard, 1990; Varendi, 1994; Varendi, 1996
  (2) Varendi et al, 1994
• breastcrawl.org/science.shtml

The post Breast Crawl, czyli o podróży noworodka do piersi appeared first on Dzieci są ważne - ekologia i dziecko.