Mediacja w czasie rozwodu
Dostałam przez formularz kontaktowy z bloga pytanie o mediację w czasie sprawy rozwodowej:
proszę opisać mediację zleconą przez sąd podczas rozwodu. Proszę wskazać koszty, czas trwania oraz zasady prowadzenia mediacji. Czy mediator powinien zwracać uwagę na potrzeby dzieci w czasie trwania mediacji
Spełniam zatem życzenie 
Zacznę od tego, że mediator powinien zwracać uwagę na dobro dziecka. Niestety “dobro dziecka” to pojęcie szerokie, nieprecyzyjne i często różnie rozumiane przez uczestników mediacji.
Zasady mediacji
Dobrowolność to podstawowa zasada mediacji. W praktyce najczęściej zdarza się, że sąd kieruje strony na mediację tylko wtedy, gdy taki wniosek wpłynął do sądu i obie strony wyraziły zgodę na mediację. Przepisy przewidują wprawdzie skierowanie stron do mediacji bez pytania stron, ale strona ma prawo odmówić uczestnictwa w mediacji w terminie tygodnia od dnia ogłoszenia lub doręczenia postanowienia o skierowaniu na mediację. Warto dodać, że strona ma prawo przerwać mediację na każdym etapie i nie musi się z tego tłumaczyć.
Mediator ma być bezstronny, neutralny (nie powinien narzucać swoich koncepcji) i akceptowalny dla stron (jeżeli mediator nam nie odpowiada możemy zwrócić się do sądu o zmianę mediatora).
Prawo gwarantuje poufność mediacji. Ma to zapewnić swobodę wypowiedzi w czasie mediacji bez ryzyka, że o treści rozmów dowie się sąd. Oczywiście może zdarzyć się, że uczestnik mediacji będzie chciał się powołać na oświadczenia złożone w trakcie mediacji, ale sąd nie może tego brać pod uwagę. Trudno zresztą będzie udowodnić, że coś takiego zostało powiedziane w czasie mediacji. Protokół mediacji nie obejmuje szczegółowego opisu stanowisk stron.
Mediacja w toku postępowania
Mediacja ze zlecenia sądu nie różni się od mediacji pozasądowej. Jedynie sposób zainicjowania postępowania mediacyjnego jest różny – w toku sprawy na mediację kieruje sąd. Sąd wyznacza też czas trwania mediacji (maksymalnie 3 miesiące).
Co jeżeli mediacja nie zakończyła się w wyznaczonym terminie, a strony chcą kontynuować rozmowy? W takim wypadku strony postępowania powinny złożyć wniosek do sądu o przedłużenie terminu mediacji. Nie powinno być problemu ze zgodą sądu, skoro strony chcą nadal rozmawiać.
Protokół mediacji
Protokół mediacji to dokument sporządzany po zakończeniu mediacji. Nazwa nieco wprowadza w błąd, gdyż w protokole mediacji ma być jedynie informacja o terminach spotkań mediacyjnych i dosłownie jedno zdanie o ugodzie lub braku ugody. Jestem przekonana, że w protokole powinna być jedynie sucha informacja, kiedy doszło do spotkań mediacyjnych i czy w efekcie strony zawarły ugodę, czy też nie. Niestety to czasem słaby element…
Bardzo negatywnie oceniam opisywanie w protokole mediacji kto zrezygnował z mediacji. Miałam w ręku taki protokół kilka razy. Rozumiem, że wszyscy jesteśmy ludźmi. Mediator ma prawo być zirytowany, czy niezadowolony, ale… powinien te emocje zostawić dla siebie. Informacja kto przerwał mediacje może mieć znaczenie na postrzeganie sprawy przez sąd i wpływać na pozycję strony w sprawie. W tym sensie takie działanie mediatorów szkodzi samym mediacjom.
Pamiętam, że lata temu bardzo namawiałam Klienta na rozmowę z matką dziecka z pomocą mediatora. Uważałam, że może to pomóc rodzicom w przyszłej współpracy dla dobra dziecka. Mediacja zakończyła się niepowodzeniem, a mediator napisał, że to mój Klient przerwał mediację. Rozczarowanie? To mało powiedziane. Od tego czasu nikogo nie namawiam, a jedynie sugeruję mediację. Staram się też unikać mediatorów, o których wiem, że mają zwyczaj informowania sądu o przyczynach zakończenie mediacji.
Koszty
Mediacja w sprawie rozwodowej ze skierowania sądu (bez rozmów o podziale majątku) to rozwiązanie tanie. Za pierwsze posiedzenie mediator może pobrać 150 złotych, a za każde kolejne – 100 złotych, łącznie nie więcej niż 450 złotych. Do tych kwot mediator może dodać podatek VAT (jeżeli jest płatnikiem tego podatku) oraz koszty:
Udział adwokata w mediacjach
Osobiście uważam, że adwokat nie powinien brać udziału w mediacjach. Ostatecznie nie chodzi o to, żeby przenosić dyskusje prawników z sali rozpraw do mediatora. Wartością mediacji jest bezpośrednia rozmowa stron. Kiedy adwokat jest potrzebny/konieczny? Na etapie pracy nad treścią ugody mediacyjnej. Zanim podpiszesz ugodę skonsultuj tekst z prawnikiem. To dokument, który ma poukładać Ci życie, ale finalnie ma być interpretowany przez prawników (sąd, adwokaci). Istotne jest zatem, aby przekaz był precyzyjny i nie pozostawiał miejsca na różne interpretacje. Warto, aby ktoś z zewnątrz obiektywnie popatrzył na spisane porozumienie i wskazał słabsze punkty, czy nieścisłości.
Czas
Trzeba mieć świadomość, że mediacje przedłużają postępowanie sądowe. Oczywiście mogą się przyczynić do znacznego skrócenia trwania postępowania, jeżeli strony osiągną porozumienie. Osobiście uważam, że warto rozmawiać – w sprawach rodzinnych zwłaszcza. Należy jednak zachować “czujność“. Zwłaszcza zwracać uwagę na przedłużanie mediacji przez drugą stroną. Czasem mediacja ma po prostu drugie dno, a strony podchodzą do mediacji nie po to, żeby się porozumieć, ale osiągnąć inny cel procesowy.
Jeżeli chcesz poczytać, co już wcześniej pisałam o mediacji zajrzyj do tych wpisów:
https://blogrozwod.pl/?s=mediacja
Artykuł MEDIACJA W CZASIE SPRAWY ROZWODOWEJ pochodzi z serwisu Blog o rozwodzie i separacji.